Οροπέδιο Λασιθίου

Η φήμη του ξεπερνά κατά πολύ το μέγεθός του, ίσως για να δείξει ότι το ωραίο δεν έχει να κάνει με τις διαστάσεις, οι οποίες στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι τέτοιες που επιτρέπουν να δεις και να απολαύσεις πολλά, ακόμη και σε μια επίσκεψη λίγων ωρών.

SPONSORAS WEB TV

ΤΑΒΕΡΝΑ ΜΑΝΟΣ ΠΛΑΤΗ ΟΡΟΠΕΔΙΟΥ ΛΑΣΙΘΙΟΥ

Τηλέφωνο: +30 697 155 2113

Η αυθεντική κρητική κουζίνα

Η εικόνα των αμέτρητων άσπρων πανιών των ανεμόμυλων που κυκλοφόρησε σε ακόμη πιο αμέτρητες καρτ ποστάλ είναι το πρώτο πράγμα που σου έρχεται στο μυαλό όταν ακούς να μιλούν για το οροπέδιο Λασιθίου. Από τους πιο ξακουστούς τουριστικούς προορισμούς της Ελλάδας, το μεγαλύτερο οροπέδιο της Κρήτης οφείλει τη φήμη του, σε μεγάλο βαθμό, στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τις οποίες αξιοποίησαν με εξαιρετικό τρόπο οι ντόπιοι αυτοδίδακτοι τεχνίτες, πολύ πριν προκύψει το φαινόμενο του θερμοκηπίου.

Ο «Σπιρτοκούτης» (Εμμανουήλ Παπαδάκης) ήταν αυτός που επινόησε τον πρώτο ξύλινο ανεμόμυλο, ενώ ο «Μαρκοστεφανής» (Στέφανος Μαρκάκης) εισήγαγε την αιολική ενέργεια στην εποχή του σιδήρου, κατασκευάζοντας τον πρώτο μεταλλικό και δημιουργώντας την τεράστια παράδοση που όλοι γνωρίζουμε.

Αιολική... γεωργία

Εντεκα χιλιόμετρα σε μήκος και έξι περίπου σε πλάτος, το ελλειψοειδές οροπέδιο δεν παύει να δημιουργεί την αίσθηση της αγκαλιάς, όταν αγναντεύεις τη θέα είτε από τις ψηλότερες γειτονιές του Τζερμιάδου, που αποτελεί και το διοικητικό κέντρο της περιοχής, είτε από το Ψυχρό, που βρίσκεται λίγο ψηλότερα. Αλλωστε, η «πεπατημένη», ο γύρος του οροπεδίου με το αυτοκίνητο, ενισχύει αυτή την αίσθηση, αφού, για να δεις όλα τα χωριά με τη σειρά, θα πρέπει να κάνεις μια κυκλική διαδρομή που μετά βίας ξεπερνά τα 20 χιλιόμετρα.

Η γεωμετρία δεν σταματά στην έλλειψη. Ο πίνακας ζωγραφικής, στον οποίο κυριαρχεί το ολοζώντανο πράσινο του εύφορου κάμπου, ιδιαίτερα όταν έχει λιακάδα, διατρέχεται από οριζόντιες και κάθετες γραμμές-δρόμους, που δημιουργούν όμορφα, τακτοποιημένα τετράγωνα, που δεν είναι άλλα από τα χωράφια όπου καλλιεργούνται κηπευτικά, πατάτες και ένα σωρό άλλα φυτά. Οι δρόμοι προέκυψαν από τις βενετσιάνικες «λίνιες», δηλαδή τα αποστραγγιστικά κανάλια που δημιούργησαν οι τότε κυρίαρχοι του νησιού. Βλέπετε, η εισροή άφθονου νερού από τα γύρω βουνά είναι αυτή που έδωσε ώθηση στην ανάπτυξη της γεωργίας στο οροπέδιο, η οποία με τη σειρά της ήταν η αφορμή για να ξεπηδήσουν στην περιοχή οι περίφημοι ανεμόμυλοι.

Για δέκα χιλιάδες τέτοιους μύλους που αντλούσαν νερό για τις καλλιέργειες κατά τη δεκαετία του ’50 γίνεται λόγος, ωστόσο σήμερα άσπρα πανιά θα δείτε πλέον μόνο σε 18 ανεμόμυλους, συγκεντρωμένους στην πλευρά του Πινακιανού. Και αυτούς με τα ειδικά πολυεστερικά, τα οποία, επειδή είναι διάτρητα, δεν εξαναγκάζουν τους μύλους να γυρίζουν με υπερβολικές ταχύτητες και άρα δεν χρειάζονται ποτέ μάζεμα. Πίσω από αυτά τα πανιά βρίσκεται ο μηχανολόγος Γιώργος Χατζάκης, που εξηγεί αναλυτικά το πώς και το γιατί στο βιβλίο του «Το αιολικό πάρκο των θεών», όπου εκθέτει επίσης το όραμά του - μια πολύ ενδιαφέρουσα και βραβευμένη πρόταση για ανασύσταση του αιολικού πάρκου του οροπεδίου, που εκτοπίστηκε από την εισβολή των ηλεκτροκίνητων αντλιών.

Κάνοντας τον κύκλο

Μια αγκαλιά, λοιπόν, η εικόνα που αντικρίζεις φτάνοντας στο οροπέδιο, είτε από την πλευρά του Αγίου Νικολάου είτε από την πλευρά του Ηρακλείου. Η αλήθεια είναι ότι η γεμάτη ελιές διαδρομή από την πλευρά του Αγίου Νικολάου παρουσιάζει μεγαλύτερο περιηγητικό ενδιαφέρον, από την άλλη όμως στη βόρεια είσοδο σε περιμένουν οι 26 πέτρινοι αλευρόμυλοι, που αποτελούσαν κάποτε (γύρω στο 1900) το μεγαλύτερο μυλοτόπι της Κρήτης και σήμερα θυμίζουν θέσεις μάχης· άγρυπνοι φρουροί, στέκουν ακριβώς στην είσοδο του οροπεδίου και κοιτούν προς το Κρητικό πέλαγος και τη νήσο Ντία, την οποία, όταν ο καιρός είναι καλός, μπορείτε και εσείς να διακρίνετε.

Από όποιο δρόμο πάντως κι αν έρθεις, τον κύκλο θα τον κάνεις για να μετρήσεις το ένα μετά το άλλο τα ήρεμα χωριά που κάποτε έσφυζαν από ζωή (από τους 7.000 κατοίκους της δεκαετίας του ’50, στο οροπέδιο έχουν μείνει σήμερα κάπου 2.000) και να κατευθυνθείς αναπόφευκτα προς το Ψυχρό, που αποτελεί σημείο αναφοράς όχι μόνο γιατί είναι ένα από τα ψηλότερα σημεία του οροπεδίου, αλλά και γιατί από εδώ θα ανέβεις ακόμη ψηλότερα, ακολουθώντας με τα πόδια το ανηφορικό καλντερίμι, για να απολαύσεις την κάθοδο στην υγρή ομορφιά των σταλακτιτών και σταλαγμιτών του Δικταίου Αντρου. Σημαντικός λατρευτικός χώρος της μινωικής Κρήτης (18ος - 7ος αιώνας π.Χ.), το Δικταίο Αντρο είναι ο χώρος όπου, σύμφωνα με μια εκδοχή του μύθου, γεννήθηκε και στη συνέχεια ανατράφηκε από την αίγα Αμάλθεια ο Δίας, με τους Κουρήτες να τον φρουρούν, αλλά και να καλύπτουν το κλάμα του με τους ήχους των όπλων τους. Η ανάβαση στα 1.085 μ. όπου βρίσκεται το σπήλαιο είναι μια καλή δοκιμή της φυσικής σας κατάστασης, παρέχεται ωστόσο επιπλέον ανταμοιβή από το οροπέδιο, που όσο ψηλότερα βρίσκεσαι τόσο πιο όμορφο δείχνει.

Η Μονή Κρουσταλλένιας, δίπλα στο χωριό Αγιος Κωνσταντίνος, και η Μονή Βιδιανής, λίγο μετά το Κάτω Μετόχι και λίγο πριν από το Πινακιανό, είναι τα δύο θρησκευτικά αξιοθέατα του οροπεδίου, ενώ οι πολιτιστικές σας ανησυχίες μπορούν να βρουν διέξοδο στο λαογραφικό μουσείο, αλλά και στο Μουσείο του Ελευθερίου Βενιζέλου, που βρίσκονται στο χωριό Αγιος Γεώργιος, αλλά λειτουργούν μόνο τους θερινούς μήνες.